سیناپس
به محل اتصال بین نورونها یا نورونها با سایر یاختهها سیناپس میگویند. سطح قسمتهای مختلف نورون همگی زمینه ایجاد سیناپس را دارند؛ بنابراین قسمتی از نورون میتواند با هر قسمتی از نورون بعدی سیناپس داشته باشد. شایعترین سیناپس، سیناپس بین آکسون یک نورون با دندریت نورون بعدی است. به فضای بین این دو نورون، فضای سیناپسی میگویند. به نورونی که پیام عصبی (مثل درد، احساس گرسنگی و هر نوع پیام دیگری) را منتقل میکند، نورون پیش سیناپسی و به نورونی که پیام را دریافت میکند، نورون پس سیناپسی میگویند. انتقال پیام از یک نوع نورون به نورون دیگر ممکن است شیمیایی باشد. یعنی پیام با انتقال مواد شیمیایی خاصی (میانجیهای عصبی یا نوروترنسمیتر) منتقل شود یا ممکن است الکتریکی باشد. یعنی پیام به طریق الکتریکی بین دو نورون منتقل شود.
انواع از نظر کار
نورونها را بر مبنای کارهای آنها میتوان به سه دسته بخش کرد:[۲] نورونهای حسی: نورونهای حسی از نوع آوران بوده و به محرکهای معینی که به سیستمهای حسی وارد میشوند (مثلاً نور، امواج صوتی، بساوایی یا پارهای از مواد شیمیایی) واکنش نشان میدهند. این دسته نورونها دارای دندریت بلند و آکسون کوتاه هستند. نورونهای حرکتی: نورونهای حرکتی از نوع وابران بوده و تکانههای الکتریکی را به سمتِ یاختههای ماهیچهای یا غدهای هدایت میکنند و در دو مرحله به هدف حرکت میکنند. پیش گانگلیون (عصب اولیه) و پسگنگلیون (عصب ثانویه). این دسته از نورونها دارای آکسون بلند و دندریت کوتاه هستند. نورونهای رابط: بیشتر نورونهای سامانه عصبیِ آدمی از نوعِ نورونهای میانجی هستند. همانگونه که از نام این نورونها میتوان پنداشت، وظیفهٔ نورونهای میانجی این است که پیامهای ورودی را از نورونهای حسی یا از نورونهای رابطِ دیگر دریافت کرده و در برابر تکانههایی به نورونهای حرکتی یا دیگر نورونهای میانجی بفرستند. در نخاع درون نخاع قرار دارند. این نورونها در ساختار خود دارای دندریت کوتاه و آکسون کوتاه یا بلند هستند. در سادهترین مثالِ فرضی، نورونِ حسی تکانهها (پیامهای عصبی) را به نورون میانجی میفرستد و آن نیز به نوبهٔ خود تکانهها را به نورونِ حرکتی ترارسانی میکند. ترارسانی پیامها در نورونها از راه وجود اختلاف پتانسیل میان درون و بیرون نورون است. این اختلاف پتانسیل در هنگام آرامش در بیشترین میزان و نزدیک به ۷۰ میلی ولت است که هنگام برانگیختگی با باز شدن کانالها این اختلاف پتانسیل برای زمان کوتاهی صفر میشود و با برانگیختگی کانالهای سپسین در درازای عصب پیام انگیزش ترارسانی میشود.